Cardankoppelingen zijn mechanische verbindingen die krachtoverbrenging mogelijk maken tussen twee assen die niet perfect uitgelijnd zijn. Ze bestaan uit kruisvormige gewrichten die rotatie kunnen overdragen terwijl ze beweging in verschillende richtingen toestaan. Deze flexibele koppelingen vind je in bijna elke auto en industriële machine. Ze zorgen ervoor dat je motor zijn kracht kan overdragen naar de wielen, ook wanneer de aandrijfas beweegt door hobbels in de weg of stuurinput.

Hoe werkt een cardankoppeling eigenlijk?

Een cardankoppeling werkt door middel van een kruisvormig gewricht dat twee vorken met elkaar verbindt. Wanneer de ene as draait, wordt deze beweging via het kruisgewricht overgebracht naar de andere as, zelfs als beide assen niet perfect uitgelijnd zijn. Het kruisgewricht kan bewegen in twee richtingen tegelijk, waardoor hoekafwijkingen tot ongeveer 25 graden mogelijk zijn.

Het geniale van dit systeem zit in de eenvoud. De kruisvormige pin zit vast in lagers die vrij kunnen draaien in beide vorken. Wanneer er een hoekafwijking is tussen de assen, compenseert het kruisgewricht dit door zijn eigen positie aan te passen. Hierdoor blijft de krachtoverbrenging intact, ook wanneer je auto over oneffenheden rijdt of wanneer de ophanging beweegt.

Dit werkingsprincipe maakt cardankoppelingen onmisbaar voor voertuigen. Zonder deze flexibiliteit zou elke hobbel in de weg leiden tot beschadiging van de aandrijflijn. De koppeling absorbeert deze bewegingen en houdt de krachtstroom gaande van motor naar wielen.

Welke soorten cardankoppelingen bestaan er?

Universele koppelingen zijn de meest voorkomende vorm en bestaan uit twee vorken verbonden door een kruisgewricht. Deze vind je vooral in achterwielaangedreven auto’s en vrachtwagens. Ze zijn robuust, relativamente goedkoop en kunnen grote krachten overdragen, maar hebben als nadeel dat ze bij grote hoeken lichte snelheidsvariaties veroorzaken.

Homokinetische koppelingen werken anders en houden de snelheid constant, ongeacht de hoek. Deze complexere systemen gebruik je vooral bij voorwielaandrijving, waar de wielen zowel moeten sturen als aandrijven. Ze bestaan uit kogellagers in een kooi die de beweging gelijkmatig verdelen.

Voor zware industriële toepassingen bestaan er ook speciale ontwerpen met gesloten lagers en onderhoudsvrije constructies. Deze kunnen extreme belastingen aan en zijn ontworpen voor continue werking in staalfabrieken, papierfabrieken en andere zware industrieën waar stilstand kostbaar is.

Waar vind je cardankoppelingen in je auto?

In een achterwielaangedreven auto zit de hoofdcardankoppeling in de aandrijfas die van de versnellingsbak naar het achterdifferentieel loopt. Deze lange as heeft vaak meerdere koppelingen: één bij de versnellingsbak, één bij het differentieel, en soms een tussenkoppeling als de as erg lang is.

Bij voorwielaandrijving vind je cardankoppelingen aan beide zijden van elke voorwielaandrijfas. Deze moeten een dubbele taak uitvoeren: ze moeten kracht overdragen én beweging toestaan wanneer je stuurt. Daarom gebruiken voorwielaangedreven auto’s meestal homokinetische koppelingen die soepeler werken bij grote hoeken.

Vierwielaangedreven voertuigen hebben het meeste aantal cardankoppelingen. Naast de koppelingen voor voor- en achteras, zit er ook een koppeling in de verdeelkast die kracht verdeelt tussen voor- en achterassen. Sommige systemen hebben ook koppelingen in de differentieelsloten voor optimale tractie in moeilijk terrein.

Hoe herken je een kapotte cardankoppeling?

Het meest kenmerkende geluid van een defecte cardankoppeling is een klikgeluid tijdens het sturen, vooral bij het uit een parkeerplaats rijden of bij scherpe bochten onder belasting. Dit geluid wordt veroorzaakt door versleten lagers in het kruisgewricht die speling hebben gekregen.

Trillingen tijdens het rijden, vooral bij hogere snelheden, wijzen ook op problemen met cardankoppelingen. Je voelt deze trillingen meestal door het stuur of door de vloer van de auto. Ze worden erger naarmate de snelheid toeneemt en kunnen gepaard gaan met een bonkend geluid.

Andere waarschuwingssignalen zijn scheurende geluiden bij het accelereren, vooral vanuit stilstand, en zichtbare schade aan de rubberen beschermhoezen rond de koppelingen. Als deze hoezen gescheurd zijn, kan vuil en vocht binnendringen en de lagers beschadigen. Regelmatige controle van deze hoezen kan veel problemen voorkomen.

Hoe onderhoud je cardankoppelingen goed?

Het belangrijkste onderhoud aan cardankoppelingen is het controleren van de beschermhoezen en zorgen voor adequate smering. Inspecteer de rubberen hoezen rond elke koppeling minstens twee keer per jaar op scheuren, gaten of andere beschadigingen. Vervang beschadigde hoezen onmiddellijk om waterschade te voorkomen.

Smering is cruciaal voor de levensduur van cardankoppelingen. Moderne systemen hebben vaak gesloten lagers die onderhoudsvrij zijn, maar oudere koppelingen hebben regelmatige smering nodig. Gebruik altijd het door de fabrikant aanbevolen smeermiddel en volg de voorgeschreven intervallen.

Preventieve maatregelen maken een groot verschil. Vermijd extreme stuurhoeken onder volledige belasting waar mogelijk, vooral bij het wegrijden uit parkeerplaatsen. Rij voorzichtig over hobbels en kuilen om onnodige schokbelasting te vermijden. Bij de eerste tekenen van problemen, zoals ongewone geluiden, laat je de koppelingen direct controleren.

Voor professionele toepassingen waar stilstand kostbaar is, kun je terecht bij gespecialiseerde leveranciers die snelle reparatie en vervanging bieden. Wij bij CSN Aandrijfassen begrijpen hoe belangrijk betrouwbare aandrijfcomponenten zijn voor je bedrijfsvoering en staan klaar om je te helpen met hoogwaardige cardankoppelingen en vakkundige service. Voor vragen of advies kun je altijd contact met ons opnemen.

Gerelateerde artikelen

• Hoe werken homokinetische aandrijfassen?
• Welke merken gebruiken specifieke aandrijfassen?
• Wat zijn de kwaliteitseisen voor aandrijfassen?
• Hoe werken kruiskoppelingen in aandrijfassen?
• Hoe vaak moet een aandrijfas vervangen worden?